Tái bản có bổ sung

ĐẶT MUA

ĐỌC THỬ

ĐẶT MUA

ĐỌC THỬ

Giới thiệu tác giả

Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang là nhà hoạt động xã hội và tác giả phi hư cấu, viết về các chủ đề xã hội đương đại. Ông tiên phong trong các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về sức khỏe tinh thần, phá bỏ định kiến và kỳ thị. Ông nỗ lực mở rộng không gian xã hội dân sự, góp phần xây dựng một xã hội giàu lòng khoan dung và trắc ẩn. Ông cũng là đồng sáng lập hai dự án cộng đồng:
Vườn Xả và Ngày Mai.
khai bởi một nhóm tình nguyện viên mong muốn nâng cao nhận thức của xã hội về sức khoẻ tâm thần và trợ giúp những cá nhân đang trong khủng hoảng tâm lý, đặc biệt là người trẻ trầm cảm, và người thân của họ.
bởi một nhóm tình nguyện viên mong muốn nâng cao nhận thức của xã hội về sức khoẻ tâm thần và trợ giúp những cá nhân đang trong khủng hoảng tâm lý, đặc biệt là người trẻ trầm cảm, và người thân của họ.
Những người trẻ đang đi tìm mình và cha mẹ của họ
và cha mẹ của họ...

Tặng

và cha mẹ của họ
Những người trẻ đang đi tìm mình
CHẠM
đến những góc khuất,
những mảng xám trong tâm hồn
của những người trẻ
đang đi tìm mình

NÊU RÕ những hiện thực nghiệt ngã dưới các lớp vỏ bọc đa dạng mà phụ huynh đang áp đặt lên con cái
THỨC TỈNH những ai đang làm cha mẹ, thầy cô và có người trẻ trong cuộc sống của mình, khiến họ phải ngồi xuống lắng nghe con em mình và suy ngẫm về bản thân, để học cách chữa lành cho chính họ và người thân, để rồi yêu thương đích thực
Phân tích SÂU SẮC về những tổn thương liên thế hệ trong gia đình, từ góc nhìn tâm lý, xã hội
CHẠM
đến những góc khuất,
những mảng xám trong tâm hồn
của những người trẻ
đang đi tìm mình
Phân tích SÂU SẮC những tổn thương liên thế hệ trong gia đình, từ góc nhìn tâm lý, xã hội
NÊU RÕ những hiện thực nghiệt ngã dưới các lớp vỏ bọc đa dạng mà phụ huynh đang áp đặt lên con cái
THỨC TỈNH những ai đang làm cha mẹ, thầy cô và có người trẻ trong cuộc sống của mình, khiến họ phải ngồi xuống lắng nghe con em mình và suy ngẫm về bản thân, để học cách chữa lành cho chính họ và người thân, để rồi yêu thương đích thực
Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ sẽ:
Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ dẫn người đọc vào thế giới của người trẻ trên dưới hai mươi tuổi, lứa tuổi không còn trẻ con, nhưng cũng chưa thực sự là người lớn. Trong thế giới đó có những run rẩy của va chạm thân thể lần đầu, có lấp lánh của tình yêu, có những đêm dài, những chuyến đi xa, những hoang mang và băn khoăn hiện sinh. Nhưng bao trùm lên tất cả, như một tấm màn lớn, là nỗi đau. Nỗi đau từ sự cô đơn của đứa con vẫn được xã hội khen là "trưởng thành" và "ngoan," từ sự trống rỗng nội tâm của đứa trẻ lớn lên trong một gia đình lạnh lẽo, từ sự tuyệt vọng của người trẻ bị giam cầm trong nhà tù mang tên tình yêu cha mẹ.
Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ dẫn người đọc vào thế giới của người trẻ trên dưới hai mươi tuổi, lứa tuổi không còn trẻ con, nhưng cũng chưa thực sự là người lớn. Trong thế giới đó có những run rẩy của va chạm thân thể lần đầu, có lấp lánh của tình yêu, có những đêm dài, những chuyến đi xa, những hoang mang và băn khoăn hiện sinh. Nhưng bao trùm lên tất cả, như một tấm màn lớn, là nỗi đau. Nỗi đau từ sự cô đơn của đứa con vẫn được xã hội khen là "trưởng thành" và "ngoan," từ sự trống rỗng nội tâm của đứa trẻ lớn lên trong một gia đình lạnh lẽo, từ sự tuyệt vọng của người trẻ bị giam cầm trong nhà tù mang tên tình yêu cha mẹ.

Vang lên như những bài hát khi buồn đau khi dữ dội, những chân dung trong cuốn sách cùng các phân tích tâm lý học của tác giả sẽ khiến cha mẹ, thầy cô và tất cả những ai có người trẻ trong cuộc sống của mình phải thức tỉnh, phải ngồi xuống lắng nghe con em mình và suy ngẫm về bản thân, để học cách chữa lành và yêu thương đích thực.
Trong phiên bản mới do Sách Thiện Tri Thức xuất bản, tác giả bổ sung chương Những trải nghiệm khắc nghiệt, stress độc hại và năng lực phục hồi.

Chương mới giới thiệu một trong những bảng hỏi được sử dụng rộng rãi bởi các nhà tâm lý học và nhân viên công tác xã hội, nhằm giúp bạn đọc tự có đánh giá ban đầu về mức độ khắc nghiệt của tuổi thơ của mình. Bên cạnh đó, tác giả phân tích về ranh giới của stress tích cực và stress độc hại trong quá trình phát triển cá nhân. Chương bổ sung cũng giới thiệu khái niệm quan trọng “năng lực phục hồi” - khả năng giúp người rơi vào khủng hoảng tâm lý có thể vượt qua và quay lại với trạng thái sức khoẻ tinh thần cũ - và những yếu tố ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực lên năng lực này.
Trong phiên bản mới do Sách Thiện Tri Thức xuất bản, tác giả bổ sung chương Những trải nghiệm khắc nghiệt, stress độc hại và năng lực phục hồi.

Chương mới giới thiệu một trong những bảng hỏi được sử dụng rộng rãi bởi các nhà tâm lý học và nhân viên công tác xã hội, nhằm giúp bạn đọc tự có đánh giá ban đầu về mức độ khắc nghiệt của tuổi thơ của mình. Bên cạnh đó, tác giả phân tích về ranh giới của stress tích cực và stress độc hại trong quá trình phát triển cá nhân. Chương bổ sung cũng giới thiệu khái niệm quan trọng “năng lực phục hồi” - khả năng giúp người rơi vào khủng hoảng tâm lý có thể vượt qua và quay lại với trạng thái sức khoẻ tinh thần cũ - và những yếu tố ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực lên năng lực này.

Lời mời đọc

Vang lên như những bài hát khi buồn đau khi dữ dội, những chân dung trong cuốn sách cùng các phân tích tâm lý học của tác giả sẽ khiến cha mẹ, thầy cô và tất cả những ai có người trẻ trong cuộc sống của mình phải thức tỉnh, phải ngồi xuống lắng nghe con em mình và suy ngẫm về bản thân, để học cách chữa lành và yêu thương đích thực.
Với phiên bản mới do Sách Thiện Tri Thức xuất bản, tác giả đã bổ sung thêm chương Những trải nghiệm khắc nghiệt, stress độc hại và năng lực phục hồi.
Trong chương mới này tác giả trình bày một trong những bảng câu hỏi đang được sử dụng rộng rãi bởi các nhà tâm lý học và nhân viên công tác xã hội, để đánh giá những trải nghiệm tuổi thơ phải như thế nào để được coi là không bình thường, là có vấn đề. Có nhiều người thừa nhận mình đã có một tuổi thơ hà khắc, nhưng không cho rằng đó là một vấn đề, mà còn nghĩ rằng mình được hưởng lợi từ đó. “Yêu cho voi cho vọt” – một phần tư của thế kỷ 21 đã qua nhưng những người này vẫn tin rằng đánh đập và chửi mắng là cần thiết về mặt sư phạm, rằng những trải nghiệm tuổi thơ khắc nghiệt là “tốt” cho trẻ. Điều đáng quan ngại là khi người phát biểu kia tin rằng tuổi thơ bị bỏ đói tình cảm hay bị đánh đập là tốt cho mình, thì họ cũng sẽ tạo cho con cái mình một tuổi thơ tương tự.

Chia sẻ về chương mới
từ tác giả Đặng Hoàng Giang

Chia sẻ về chương mới từ tác giả Đặng Hoàng Giang

Thông tin cuốn sách

● Tên sách: Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ
● Tác giả: Đặng Hoàng Giang
● Khổ sách: 14,5 cm x 20,5 cm
● Số trang: 400 trang
● Giá gốc: 168.000 đ
Giá ưu đãi: 143.000 đ (- 15%)
Phí ship toàn quốc: đồng giá 18.000đ
Quà tặng: MÓC CHÌA KHÓA BÌA SÁCH VÀ CHỮ KÝ TÁC GIẢ
cho 250 cuốn sách đầu tiên
LỜI TỰA

Trong gần hai năm, Phương Anh và nhiều người trẻ khác đã cho phép tôi đồng hành cùng họ. Tôi đã dành hàng trăm giờ đồng hồ để nói chuyện và nhắn tin với họ, đã đi qua hàng ngàn cập nhật Facebook và Instagram của họ, đã đọc nhật ký và blogs, đã xem tranh họ vẽ, nghe nhạc họ chơi, và khi có thể, đã gặp gỡ người thân của họ. Tôi muốn biết về thế giới của họ, muốn hiểu họ yêu gì, ghét gì, khao khát, hy vọng gì, họ đau buồn, hoang mang ra sao. Bởi vì, ngoài việc buông ra những lời phàn nàn và phán xét rằng người trẻ “lười”, “ích kỷ” và “vô cảm,” đã bao giờ chúng ta ngồi xuống và nghiêm túc lắng nghe họ?

Những người trẻ trong cuốn sách này đều trên dưới 20 tuổi, cá biệt có người 15, và có người 24 tuổi. Tương ứng với khái niệm late adolescence (thiếu niên muộn) trong tiếng Anh, đây là quãng tuổi đời tôi gọi là “hậu tuổi thơ,” thời kỳ mà người ta đã để lại tuổi thơ ở đằng sau, nhưng chưa hoàn toàn bước vào thế giới của người lớn, theo nghĩa đã đi làm, lập gia đình, độc lập về tài chính.

Tôi không có tiêu chí để chọn nhân vật. Dù họ chăm học hay ham chơi game, có nhiều xung đột với cha mẹ hay luôn được coi là “ngoan,” chưa bao giờ yêu hay đã có trải nghiệm tình dục từ rất sớm, tôi gặp gỡ tất cả những ai sẵn lòng chia sẻ, và thực hành lắng nghe không phán xét. Tôi cũng không muốn đi vào những thống kê khô khan như là bao nhiêu phần trăm có quan hệ tình dục trước hôn nhân, hay mỗi ngày giới trẻ lên mạng bao nhiêu tiếng, mà muốn nắm bắt những rung động nhỏ nhất, những chuyển động li ti nhất trong một tâm hồn, những vật lộn để trả lời các câu hỏi vĩnh cửu của tuổi trẻ, “Tôi là ai? Tôi muốn gì? Điều gì làm tôi hạnh phúc?”

Mở lòng với tôi, một người xa lạ, và qua đó, đối diện với chính mình, là một quá trình khó khăn. Chúng tôi đã cần nhiều thời gian để khởi động; với cá nhân tôi, đó là một phép thử lòng kiên nhẫn. Tới khi một người trẻ hỏi liệu bạn họ có thể đến gặp tôi thì tôi biết họ đã tin tưởng. Khi họ lỡ miệng văng tục, tôi hiểu là hàng rào phòng thủ, xã giao cuối cùng của họ đã được hạ xuống, họ không còn cảm thấy khoảng cách giữa vị thế xã hội hay bằng cấp, học vấn nữa. Mặc dù vậy, đôi khi, nửa năm sau buổi gặp đầu tiên, một cô gái mới tiết lộ nguyên nhân cái chết của bố cô, một cô gái khác mới cho tôi đọc blog cô chỉ viết cho riêng mình, một chàng trai mới kể về giấc mơ vẫn thường trực ám ảnh cậu. Hẳn là những quyết định đó không chỉ phụ thuộc vào mối quan hệ giữa họ và tôi, vào những gì chúng tôi đã đi qua cùng nhau, mà còn vào những vận động bên trong họ.

Tôi cũng ý thức được rằng mình sẽ không thể nắm bắt trọn vẹn được một con người, một lịch sử cá nhân. “Con người là gì?” Svetlana Alexievich, nữ nhà văn Belarus nổi tiếng, suy ngẫm sau khi phỏng vấn hàng trăm phụ nữ Nga từng tham gia Thế chiến thứ Hai, hàng trăm bà mẹ Nga có con hy sinh ở chiến trường Afghanistan. Những cuốn sử truyền khẩu của bà là những bản giao hưởng của những giọng nói, những số phận. Alexievich so sánh việc nắm bắt nhân vật với quá trình vẽ chân dung. Mỗi cuộc gặp lại bồi đắp thêm các nét bút. Trên tinh thần đó, chúng tôi trở đi trở lại những chủ đề nhất định, những sự kiện quan trọng trong cuộc đời non trẻ của các nhân vật, mỗi lần lại trong một bối cảnh và tâm trạng khác nhau. Trò chuyện cùng tôi cũng là chất xúc tác khiến người trẻ suy ngẫm sâu hơn về đời mình. Nó kích hoạt trí nhớ, các kỷ niệm dần nổi lên bề mặt. Họ quay về hỏi người thân, có thể là lần đầu tiên, về một giai đoạn nhất định trong gia đình. Chúng tôi cùng nhau vẽ sơ đồ về đời họ, những nơi họ đã ở, những ngôi trường họ đã tới, những mối tình họ đã trải qua. Ký ức không phải là một băng ghi âm có thể bật lên mỗi khi cần, nó luôn được tạo dựng. Người ta không thể chạm vào thực tại, vào cái được gọi là sự thật, như cầm một cốc nước, người ta chỉ có thể tiệm cận nó, và dù những thành viên của một gia đình sống cạnh nhau trong một căn phòng hẹp, họ có thể tồn tại trong những thế giới vô cùng khác nhau.


Tôi và những người trẻ, chúng tôi ngồi bên nhau, từ mùa xuân năm trước tới mùa hè năm sau. Mỗi lần như vậy, có thể hàng tiếng đồng hồ trôi qua với những chuyện nhỏ nhặt của cuộc sống hằng ngày, rồi dần dần, họ chìm sâu hơn vào trạng thái suy tư, hồi tưởng, triết lý về cuộc đời. Họ bổ sung, soi sáng những gì mình đã nói, họ phủ nhận chính mình, họ mâu thuẫn, họ bất lực, không tìm được ngôn từ để diễn tả những gì mình đã hay đang trải qua. Ngồi đó và quan sát họ, tôi hay có cảm giác mình được mời bước vào một khu vườn kín mà từ trước tới nay chưa có ai bước vào. Nó vẫn đang biến động, và có lẽ chính chủ nhân cũng không bao giờ có thể khám phá hết mọi ngóc ngách của nó. Tôi thấy biết ơn khi được mời vào những khu vườn đó. Chúng khiến tôi khi mỉm cười, lúc thương xót, khi thấy ấm áp, lúc thấy băng giá. Trong nhiều khoảnh khắc, tôi cảm thấy thiêng liêng. Tôi cảm nhận được gánh nặng của việc làm người trên vai họ. Đây là thời điểm họ bước vào đường đời. Hành trình làm người độc lập của họ mới bắt đầu.

Trích đoạn 

"TÔI MUỐN MỌI NGƯỜI BIẾT RẰNG CÓ NHIỀU ĐỨA TRẺ ĐANG CHỐNG CHỌI TỪNG NGÀY ĐỂ LỚN LÊN THÀNH NGƯỜI TỬ TẾ"
(Phương Anh, 20 tuổi, bỏ học đại học)



Tôi nhớ mãi lần tôi và Dũng ngồi ở ven hồ Tây. Chúng tôi im lặng, nhìn ra hồ và hơi mỉm cười… Chả có gì xảy ra cả, mà tôi thấy hạnh phúc, buồn cười thế.

Ký ức đầu tiên về bố mẹ đánh nhau là khi tôi năm tuổi. Tôi đơ ra nhìn, miệng vẫn đầy cơm, không khóc, không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Hồi cấp Hai thì ban đêm tôi hay bật dậy vì nghe tiếng mẹ gọi từ phòng bên, “Phương ơi, cứu mẹ!” Mở cửa phòng, tôi thấy hoặc bố đang túm tóc mẹ, hoặc mẹ nằm dưới chân giường, bật đèn lên thì thấy người mẹ tím tái. Có lần tôi gắt, “Điên à, tại sao lại hành người ta như thế? Con mệt lắm rồi, để cho con ngủ!” Mấy năm sau thì thỉnh thoảng ban đêm hai mẹ con phải dựng nhau dậy vào bệnh viện vì bố say rượu ngã xe, phải khâu cằm vá má. Những gì tôi chứng kiến khiến tôi có thái độ… tôi nên gọi nó là gì nhỉ… Chai lì? Bình tĩnh? Bố mẹ đánh nhau – bình thường. Máu me – bình thường. Bố đấm, mẹ cào, phi đồ vào nhau, phang nhau, thụi, kẹp cổ, giữ chân các kiểu. Hồi nhỏ thì tôi để cái Linh, em gái tôi, ở tầng một, chạy lên tầng hai để can, “Thôi, thôi, thôi, thôi... Bố mẹ thôi đi.” Tôi lao vào thì bị hất ra. Đến khi bố mẹ buông nhau ra tôi mới khóc nức lên, khóc vì bất lực và tuyệt vọng. Sau này thì chỉ họa hoằn tôi mới can thiệp, còn nếu là lý do vớ vẩn thì tôi kệ. Có hôm hai người cãi nhau xem đẻ tôi ở phòng nào. “Phòng ba.” “Phòng bốn.” Một lúc sau thì, “Anh hâm à?” “Cô điên à?” Lúc sau nữa thì lao vào nhau, “Mày thích gì?” Vừa bi vừa hài.

Cho nên là tôi giữ thái độ dửng dưng. Nhưng tôi có nhớ cảm giác cay đắng trong lòng lúc phải viết cái đơn nói nguyện vọng muốn ở với bố hay mẹ, khi hai người ra tòa. Sau đó thì mẹ rút đơn ly dị lại. Một tuần sau, tôi đang ở trên lớp thì mẹ gọi tới, hét ầm lên trong điện thoại. “Bố mày lấy chìa khoá xe máy của tao, rồi khoá cửa nhốt tao trong nhà. Mày về đây mà giải quyết.” Thế là tôi phải về nhà để “giải quyết.” Rồi mẹ chuyển ra nhà khác, cái Linh ở với mẹ, tôi đi lại giữa hai nhà.

Mà tôi biết cách né đòn của thằng bạn cùng lớp là do bị bố mẹ đánh nhiều quá. Cũng nhờ tránh đòn nhiều mà khi bắt đầu học võ tôi tiến nhanh. Bố mẹ tôi lôi về hàng chục cái roi mây rất dẻo, cất mỗi nơi một chiếc, tiện chỗ nào lôi ra chỗ đó. Tôi phải lục lọi tìm để vứt chúng đi. Bố thì phần lớn là đánh có lý do chính đáng, tôi về muộn hay gì đó. Còn mẹ thì nhiều khi đánh vì mẹ cần chỗ xả. Mình áp bức người yếu thế để trút cơn giận. Qua mắt mẹ thì tôi nhận biết được điều đó.

Sau này thì tôi phản kháng lại. Hôm trước, không nhớ to tiếng vì lý do gì, mẹ vớ cái chổi xỉa vào tôi. Tôi giật nó, ném ra chỗ khác, phản xạ rất thuần thục. Tôi cảnh báo, bây giờ mà đánh thì không biết ai đau đâu mẹ nhé. Thế là mẹ thách thức, “Mày đánh tao đi, đánh luôn đi xem nào!” Tôi bảo, “Không, con học võ không phải để làm mấy trò này, mẹ đòi đánh con xong giờ lại còn thách con đánh lại. Dở hơi!” Mẹ tôi đi lên tầng hai, nói với cái Linh, “Chị mày là con mất dạy, chị em mày tự đi mà bảo nhau.” Tôi nói, “Để cho nó học, có gì thì xuống đây mẹ con mình giải quyết.” Mẹ gọi với xuống, “Mày thu dọn hết quần áo sách vở cút về ở với bố mày đi.”

Tôi và mẹ không nói chuyện với nhau một thời gian. Nhưng mẹ mình thì làm sao mà mình thù mãi được.

Từ nhỏ tôi đã thấy lúc nào cũng bấp bênh. Tan trường tôi vừa đạp xe về vừa tự hỏi hôm nay ở nhà có chuyện gì không đây. Giữa mùa hè mà nhà tôi lạnh như cái nhà hoang, không có một tiếng cười. “Ừ, đời mẹ thất bại rồi, đời mẹ chỉ đến thế này thôi,” mẹ nói cùn. “Con cao siêu, con giỏi, con có năng lực thì con kiếm việc, cưới chồng, rồi sống cuộc đời hạnh phúc đi.” Bố thì bảo, “Bố mẹ chu cấp cho con tiền ăn học, còn thì không thể cho con hơn được, chỉ có thế thôi…” Tôi phải chấp nhận chứ sao bây giờ? Từ nhỏ tôi đã quen với việc không có bố mẹ ở bên. Buổi sáng tỉnh dậy, móc ví bố lấy tiền ăn sáng rồi đạp xe đi học. Chiều về nhà, có hay không có ai cũng không quan trọng nữa, không buồn, không nhớ, không gì cả, tôi cứ đứng ở cửa nhìn người qua lại, ánh mắt vô hồn.

Giờ đây, cảm xúc của tôi với bố mẹ là một thứ khó tả. Tôi không trách, nhưng bảo là thương thì cũng không. Nó là một thứ dửng dưng, không sâu sắc, không lạnh nhạt. Và không âu yếm như là cái cách con cái vẫn bình thường nhìn bố mẹ. Tôi muốn tự lập, tự chu cấp để đỡ gánh nặng cho bố mẹ, thế thôi. Thực ra nhiều lúc cái căm ghét nó trỗi dậy trong đầu mình, nhưng sau đấy tôi lại nghĩ, về mặt tâm linh thì tôi đã lựa chọn bố mẹ, tôi đã tự chọn khó khăn cho mình, nên là tôi sẽ phải tiếp tục giải quyết.

Có lần tôi ăn cơm ở nhà thằng Minh. Mọi người nói chuyện tự nhiên lắm, cứ ăn uống, chia sẻ với nhau, cười cười nói nói bình thường. Tôi đờ người ra kinh ngạc, thấy như mình đang xem một bộ phim tình cảm gia đình. “Ừ, đã hai mươi tuổi rồi mà mình không biết cái cảm giác hạnh phúc nó như thế nào,” trên đường về, tôi hơi lo lắng, “vậy thì mình có phát triển bình thường được không nhỉ?” Không được yêu thương từ nhỏ, tôi thấy mình giống cái cây bị thiếu chất dinh dưỡng từ dưới gốc, nên phần trên nó yếu đuối, còi cọc. Lúc nào mình cũng có cảm giác phải vượt giông vượt gió để đến được với sự sống. Nó cứ bị quật ngã liên tục ấy. Lúc ở nhà Minh, tôi thấy bao nhiêu tự tin bay đi đâu hết. Tôi rụt lại bên trong, thấy mình lạc lõng, mình vui cho bạn nhưng mình cũng bị đẩy ra xa.

"TÔI MUỐN MỌI NGƯỜI BIẾT RẰNG CÓ NHIỀU ĐỨA TRẺ ĐANG CHỐNG CHỌI TỪNG NGÀY ĐỂ LỚN LÊN THÀNH NGƯỜI TỬ TẾ"
(Phương Anh, 20 tuổi, bỏ học đại học)



Tôi nhớ mãi lần tôi và Dũng ngồi ở ven hồ Tây. Chúng tôi im lặng, nhìn ra hồ và hơi mỉm cười… Chả có gì xảy ra cả, mà tôi thấy hạnh phúc, buồn cười thế.

Ký ức đầu tiên về bố mẹ đánh nhau là khi tôi năm tuổi. Tôi đơ ra nhìn, miệng vẫn đầy cơm, không khóc, không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Hồi cấp Hai thì ban đêm tôi hay bật dậy vì nghe tiếng mẹ gọi từ phòng bên, “Phương ơi, cứu mẹ!” Mở cửa phòng, tôi thấy hoặc bố đang túm tóc mẹ, hoặc mẹ nằm dưới chân giường, bật đèn lên thì thấy người mẹ tím tái. Có lần tôi gắt, “Điên à, tại sao lại hành người ta như thế? Con mệt lắm rồi, để cho con ngủ!” Mấy năm sau thì thỉnh thoảng ban đêm hai mẹ con phải dựng nhau dậy vào bệnh viện vì bố say rượu ngã xe, phải khâu cằm vá má. Những gì tôi chứng kiến khiến tôi có thái độ… tôi nên gọi nó là gì nhỉ… Chai lì? Bình tĩnh? Bố mẹ đánh nhau – bình thường. Máu me – bình thường. Bố đấm, mẹ cào, phi đồ vào nhau, phang nhau, thụi, kẹp cổ, giữ chân các kiểu. Hồi nhỏ thì tôi để cái Linh, em gái tôi, ở tầng một, chạy lên tầng hai để can, “Thôi, thôi, thôi, thôi... Bố mẹ thôi đi.” Tôi lao vào thì bị hất ra. Đến khi bố mẹ buông nhau ra tôi mới khóc nức lên, khóc vì bất lực và tuyệt vọng. Sau này thì chỉ họa hoằn tôi mới can thiệp, còn nếu là lý do vớ vẩn thì tôi kệ. Có hôm hai người cãi nhau xem đẻ tôi ở phòng nào. “Phòng ba.” “Phòng bốn.” Một lúc sau thì, “Anh hâm à?” “Cô điên à?” Lúc sau nữa thì lao vào nhau, “Mày thích gì?” Vừa bi vừa hài.

Cho nên là tôi giữ thái độ dửng dưng. Nhưng tôi có nhớ cảm giác cay đắng trong lòng lúc phải viết cái đơn nói nguyện vọng muốn ở với bố hay mẹ, khi hai người ra tòa. Sau đó thì mẹ rút đơn ly dị lại. Một tuần sau, tôi đang ở trên lớp thì mẹ gọi tới, hét ầm lên trong điện thoại. “Bố mày lấy chìa khoá xe máy của tao, rồi khoá cửa nhốt tao trong nhà. Mày về đây mà giải quyết.” Thế là tôi phải về nhà để “giải quyết.” Rồi mẹ chuyển ra nhà khác, cái Linh ở với mẹ, tôi đi lại giữa hai nhà.

Mà tôi biết cách né đòn của thằng bạn cùng lớp là do bị bố mẹ đánh nhiều quá. Cũng nhờ tránh đòn nhiều mà khi bắt đầu học võ tôi tiến nhanh. Bố mẹ tôi lôi về hàng chục cái roi mây rất dẻo, cất mỗi nơi một chiếc, tiện chỗ nào lôi ra chỗ đó. Tôi phải lục lọi tìm để vứt chúng đi. Bố thì phần lớn là đánh có lý do chính đáng, tôi về muộn hay gì đó. Còn mẹ thì nhiều khi đánh vì mẹ cần chỗ xả. Mình áp bức người yếu thế để trút cơn giận. Qua mắt mẹ thì tôi nhận biết được điều đó.

Sau này thì tôi phản kháng lại. Hôm trước, không nhớ to tiếng vì lý do gì, mẹ vớ cái chổi xỉa vào tôi. Tôi giật nó, ném ra chỗ khác, phản xạ rất thuần thục. Tôi cảnh báo, bây giờ mà đánh thì không biết ai đau đâu mẹ nhé. Thế là mẹ thách thức, “Mày đánh tao đi, đánh luôn đi xem nào!” Tôi bảo, “Không, con học võ không phải để làm mấy trò này, mẹ đòi đánh con xong giờ lại còn thách con đánh lại. Dở hơi!” Mẹ tôi đi lên tầng hai, nói với cái Linh, “Chị mày là con mất dạy, chị em mày tự đi mà bảo nhau.” Tôi nói, “Để cho nó học, có gì thì xuống đây mẹ con mình giải quyết.” Mẹ gọi với xuống, “Mày thu dọn hết quần áo sách vở cút về ở với bố mày đi.”

Tôi và mẹ không nói chuyện với nhau một thời gian. Nhưng mẹ mình thì làm sao mà mình thù mãi được.

Từ nhỏ tôi đã thấy lúc nào cũng bấp bênh. Tan trường tôi vừa đạp xe về vừa tự hỏi hôm nay ở nhà có chuyện gì không đây. Giữa mùa hè mà nhà tôi lạnh như cái nhà hoang, không có một tiếng cười. “Ừ, đời mẹ thất bại rồi, đời mẹ chỉ đến thế này thôi,” mẹ nói cùn. “Con cao siêu, con giỏi, con có năng lực thì con kiếm việc, cưới chồng, rồi sống cuộc đời hạnh phúc đi.” Bố thì bảo, “Bố mẹ chu cấp cho con tiền ăn học, còn thì không thể cho con hơn được, chỉ có thế thôi…” Tôi phải chấp nhận chứ sao bây giờ? Từ nhỏ tôi đã quen với việc không có bố mẹ ở bên. Buổi sáng tỉnh dậy, móc ví bố lấy tiền ăn sáng rồi đạp xe đi học. Chiều về nhà, có hay không có ai cũng không quan trọng nữa, không buồn, không nhớ, không gì cả, tôi cứ đứng ở cửa nhìn người qua lại, ánh mắt vô hồn.

Giờ đây, cảm xúc của tôi với bố mẹ là một thứ khó tả. Tôi không trách, nhưng bảo là thương thì cũng không. Nó là một thứ dửng dưng, không sâu sắc, không lạnh nhạt. Và không âu yếm như là cái cách con cái vẫn bình thường nhìn bố mẹ. Tôi muốn tự lập, tự chu cấp để đỡ gánh nặng cho bố mẹ, thế thôi. Thực ra nhiều lúc cái căm ghét nó trỗi dậy trong đầu mình, nhưng sau đấy tôi lại nghĩ, về mặt tâm linh thì tôi đã lựa chọn bố mẹ, tôi đã tự chọn khó khăn cho mình, nên là tôi sẽ phải tiếp tục giải quyết.

Có lần tôi ăn cơm ở nhà thằng Minh. Mọi người nói chuyện tự nhiên lắm, cứ ăn uống, chia sẻ với nhau, cười cười nói nói bình thường. Tôi đờ người ra kinh ngạc, thấy như mình đang xem một bộ phim tình cảm gia đình. “Ừ, đã hai mươi tuổi rồi mà mình không biết cái cảm giác hạnh phúc nó như thế nào,” trên đường về, tôi hơi lo lắng, “vậy thì mình có phát triển bình thường được không nhỉ?” Không được yêu thương từ nhỏ, tôi thấy mình giống cái cây bị thiếu chất dinh dưỡng từ dưới gốc, nên phần trên nó yếu đuối, còi cọc. Lúc nào mình cũng có cảm giác phải vượt giông vượt gió để đến được với sự sống. Nó cứ bị quật ngã liên tục ấy. Lúc ở nhà Minh, tôi thấy bao nhiêu tự tin bay đi đâu hết. Tôi rụt lại bên trong, thấy mình lạc lõng, mình vui cho bạn nhưng mình cũng bị đẩy ra xa.

LỜI TỰA

Trong gần hai năm, Phương Anh và nhiều người trẻ khác đã cho phép tôi đồng hành cùng họ. Tôi đã dành hàng trăm giờ đồng hồ để nói chuyện và nhắn tin với họ, đã đi qua hàng ngàn cập nhật Facebook và Instagram của họ, đã đọc nhật ký và blogs, đã xem tranh họ vẽ, nghe nhạc họ chơi, và khi có thể, đã gặp gỡ người thân của họ. Tôi muốn biết về thế giới của họ, muốn hiểu họ yêu gì, ghét gì, khao khát, hy vọng gì, họ đau buồn, hoang mang ra sao. Bởi vì, ngoài việc buông ra những lời phàn nàn và phán xét rằng người trẻ “lười”, “ích kỷ” và “vô cảm,” đã bao giờ chúng ta ngồi xuống và nghiêm túc lắng nghe họ?

Những người trẻ trong cuốn sách này đều trên dưới 20 tuổi, cá biệt có người 15, và có người 24 tuổi. Tương ứng với khái niệm late adolescence (thiếu niên muộn) trong tiếng Anh, đây là quãng tuổi đời tôi gọi là “hậu tuổi thơ,” thời kỳ mà người ta đã để lại tuổi thơ ở đằng sau, nhưng chưa hoàn toàn bước vào thế giới của người lớn, theo nghĩa đã đi làm, lập gia đình, độc lập về tài chính.

Tôi không có tiêu chí để chọn nhân vật. Dù họ chăm học hay ham chơi game, có nhiều xung đột với cha mẹ hay luôn được coi là “ngoan,” chưa bao giờ yêu hay đã có trải nghiệm tình dục từ rất sớm, tôi gặp gỡ tất cả những ai sẵn lòng chia sẻ, và thực hành lắng nghe không phán xét. Tôi cũng không muốn đi vào những thống kê khô khan như là bao nhiêu phần trăm có quan hệ tình dục trước hôn nhân, hay mỗi ngày giới trẻ lên mạng bao nhiêu tiếng, mà muốn nắm bắt những rung động nhỏ nhất, những chuyển động li ti nhất trong một tâm hồn, những vật lộn để trả lời các câu hỏi vĩnh cửu của tuổi trẻ, “Tôi là ai? Tôi muốn gì? Điều gì làm tôi hạnh phúc?”

Mở lòng với tôi, một người xa lạ, và qua đó, đối diện với chính mình, là một quá trình khó khăn. Chúng tôi đã cần nhiều thời gian để khởi động; với cá nhân tôi, đó là một phép thử lòng kiên nhẫn. Tới khi một người trẻ hỏi liệu bạn họ có thể đến gặp tôi thì tôi biết họ đã tin tưởng. Khi họ lỡ miệng văng tục, tôi hiểu là hàng rào phòng thủ, xã giao cuối cùng của họ đã được hạ xuống, họ không còn cảm thấy khoảng cách giữa vị thế xã hội hay bằng cấp, học vấn nữa. Mặc dù vậy, đôi khi, nửa năm sau buổi gặp đầu tiên, một cô gái mới tiết lộ nguyên nhân cái chết của bố cô, một cô gái khác mới cho tôi đọc blog cô chỉ viết cho riêng mình, một chàng trai mới kể về giấc mơ vẫn thường trực ám ảnh cậu. Hẳn là những quyết định đó không chỉ phụ thuộc vào mối quan hệ giữa họ và tôi, vào những gì chúng tôi đã đi qua cùng nhau, mà còn vào những vận động bên trong họ.

Tôi cũng ý thức được rằng mình sẽ không thể nắm bắt trọn vẹn được một con người, một lịch sử cá nhân. “Con người là gì?” Svetlana Alexievich, nữ nhà văn Belarus nổi tiếng, suy ngẫm sau khi phỏng vấn hàng trăm phụ nữ Nga từng tham gia Thế chiến thứ Hai, hàng trăm bà mẹ Nga có con hy sinh ở chiến trường Afghanistan. Những cuốn sử truyền khẩu của bà là những bản giao hưởng của những giọng nói, những số phận. Alexievich so sánh việc nắm bắt nhân vật với quá trình vẽ chân dung. Mỗi cuộc gặp lại bồi đắp thêm các nét bút. Trên tinh thần đó, chúng tôi trở đi trở lại những chủ đề nhất định, những sự kiện quan trọng trong cuộc đời non trẻ của các nhân vật, mỗi lần lại trong một bối cảnh và tâm trạng khác nhau. Trò chuyện cùng tôi cũng là chất xúc tác khiến người trẻ suy ngẫm sâu hơn về đời mình. Nó kích hoạt trí nhớ, các kỷ niệm dần nổi lên bề mặt. Họ quay về hỏi người thân, có thể là lần đầu tiên, về một giai đoạn nhất định trong gia đình. Chúng tôi cùng nhau vẽ sơ đồ về đời họ, những nơi họ đã ở, những ngôi trường họ đã tới, những mối tình họ đã trải qua. Ký ức không phải là một băng ghi âm có thể bật lên mỗi khi cần, nó luôn được tạo dựng. Người ta không thể chạm vào thực tại, vào cái được gọi là sự thật, như cầm một cốc nước, người ta chỉ có thể tiệm cận nó, và dù những thành viên của một gia đình sống cạnh nhau trong một căn phòng hẹp, họ có thể tồn tại trong những thế giới vô cùng khác nhau.

Tôi và những người trẻ, chúng tôi ngồi bên nhau, từ mùa xuân năm trước tới mùa hè năm sau. Mỗi lần như vậy, có thể hàng tiếng đồng hồ trôi qua với những chuyện nhỏ nhặt của cuộc sống hằng ngày, rồi dần dần, họ chìm sâu hơn vào trạng thái suy tư, hồi tưởng, triết lý về cuộc đời. Họ bổ sung, soi sáng những gì mình đã nói, họ phủ nhận chính mình, họ mâu thuẫn, họ bất lực, không tìm được ngôn từ để diễn tả những gì mình đã hay đang trải qua. Ngồi đó và quan sát họ, tôi hay có cảm giác mình được mời bước vào một khu vườn kín mà từ trước tới nay chưa có ai bước vào. Nó vẫn đang biến động, và có lẽ chính chủ nhân cũng không bao giờ có thể khám phá hết mọi ngóc ngách của nó. Tôi thấy biết ơn khi được mời vào những khu vườn đó. Chúng khiến tôi khi mỉm cười, lúc thương xót, khi thấy ấm áp, lúc thấy băng giá. Trong nhiều khoảnh khắc, tôi cảm thấy thiêng liêng. Tôi cảm nhận được gánh nặng của việc làm người trên vai họ. Đây là thời điểm họ bước vào đường đời. Hành trình làm người độc lập của họ mới bắt đầu.

ĐẶT MUA SÁCH

ĐẶT MUA SÁCH TẠI ĐÂY

Cảm ơn bạn đã ủng hộ Sách Thiện Tri Thức!

Đặt mua từ 20 sản phẩm trở lên, vui lòng liên hệ với Hotline: 0328033988 (Zalo) để nhận ưu đãi về giá.

Mục lục

KHÚC DẠO ĐẦU

1. “Tôi muốn mọi người biết rằng có nhiều đứa trẻ vẫn đang chống chọi từng ngày để lớn lên thành người tử tế”
2. Lời tựa

PHẦN MỘT: THẾ GIỚI VẮNG BÓNG NGƯỜI LỚN

3. “Khi không được yêu thương thì người ta cũng không quen với việc yêu thương người khác”
4. “Chúng tôi đang đi với sự bất an vô bờ bến”
5. Lời tác giả: Những đứa trẻ bị bỏ rơi


KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ MỘT

6. “Tôi có phải là người xấu không? Tới giờ tôi vẫn không có câu trả lời”

PHẦN HAI: NHỮNG ĐỨA TRẺ NHẦM VAI

7. “Tôi mong có người dìu dắt nhưng lại phải dìu dắt bố mẹ tôi”
8. “Ai cũng mưu cầu được là bản thân mình”
9. “Tôi đang lạc lối với tất cả mọi thứ trong cuộc đời tôi”

KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ HAI

10. Lời tác giả: Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ

PHẦN BA: TRONG NGỤC TÙ CỦA TÌNH YÊU

11. “Tôi là người lữ hành đêm trên một cao tốc heo hút vắng người, chỉ mong mỏi ánh đèn pha xa xăm của một chiếc xe nào đó đến đón mình về nhà”
12. “Trong những ngày tháng khó khăn nhất, âm nhạc giữ cho tôi ngủ yên”
13. “Tôi tìm mọi cách để bảo vệ tình yêu”
14. “Tôi có khao khát cháy bỏng muốn bố mẹ biết được rằng tôi là ai”
15. Lời tác giả: Thể diện của cha mẹ và tình yêu ngục tù
16. “Tôi là cái nhà hỏng từ móng rồi”

KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ BA

17. Lời tác giả: Gánh nặng của tuổi thơ (I) – Những kết nối hỏng hóc
18. Lời tác giả: Gánh nặng của tuổi thơ (II) – Những trải nghiệm khắc nghiệt, stress độc hại và năng lực phục hồi

VĨ THANH: HÀNH TRÌNH CHỮA LÀNH

19. “Mỗi lần giận dữ, đau đớn hay lo sợ trỗi lên, tôi lại cố gắng nhìn vào nó và đọc tên nó ra”
20. “Tôi hiểu là ai cũng có nỗi khổ riêng của mình, mẹ đã từng là một đứa trẻ khao khát tình yêu thương”
21. Lời tác giả: Hành trình chữa lành
KHÚC DẠO ĐẦU

1. “Tôi muốn mọi người biết rằng có nhiều đứa trẻ vẫn đang chống chọi từng ngày để lớn lên thành người tử tế”
2. Lời tựa


PHẦN MỘT: THẾ GIỚI VẮNG BÓNG NGƯỜI LỚN

3. “Khi không được yêu thương thì người ta cũng không quen với việc yêu thương người khác”
4. “Chúng tôi đang đi với sự bất an vô bờ bến”
5. Lời tác giả: Những đứa trẻ bị bỏ rơi

KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ MỘT

6. “Tôi có phải là người xấu không? Tới giờ tôi vẫn không có câu trả lời”

PHẦN HAI: NHỮNG ĐỨA TRẺ NHẦM VAI

7. “Tôi mong có người dìu dắt nhưng lại phải dìu dắt bố mẹ tôi”
8. “Ai cũng mưu cầu được là bản thân mình”
9. “Tôi đang lạc lối với tất cả mọi thứ trong cuộc đời tôi”

KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ HAI

10. Lời tác giả: Tìm mình trong thế giới hậu tuổi thơ

PHẦN BA: TRONG NGỤC TÙ CỦA TÌNH YÊU

11. “Tôi là người lữ hành đêm trên một cao tốc heo hút vắng người, chỉ mong mỏi ánh đèn pha xa xăm của một chiếc xe nào đó đến đón mình về nhà”
12. “Trong những ngày tháng khó khăn nhất, âm nhạc giữ cho tôi ngủ yên”
13. “Tôi tìm mọi cách để bảo vệ tình yêu”
14. “Tôi có khao khát cháy bỏng muốn bố mẹ biết được rằng tôi là ai”
15. Lời tác giả: Thể diện của cha mẹ và tình yêu ngục tù
16. “Tôi là cái nhà hỏng từ móng rồi”

KHÚC CHUYỂN GIAO SỐ BA

17. Lời tác giả: Gánh nặng của tuổi thơ (I) – Những kết nối hỏng hóc
18. Lời tác giả: Gánh nặng của tuổi thơ (II) – Những trải nghiệm khắc nghiệt, stress độc hại và năng lực phục hồi

VĨ THANH: HÀNH TRÌNH CHỮA LÀNH

19. “Mỗi lần giận dữ, đau đớn hay lo sợ trỗi lên, tôi lại cố gắng nhìn vào nó và đọc tên nó ra”
20. “Tôi hiểu là ai cũng có nỗi khổ riêng của mình, mẹ đã từng là một đứa trẻ khao khát tình yêu thương”
21. Lời tác giả: Hành trình chữa lành

Hướng dẫn đọc cuốn sách từ tác giả Đặng Hoàng Giang

Hướng dẫn đọc cuốn sách
từ tác giả Đặng Hoàng Giang

Cảm nhận của độc giả

Ngày mai là sáng kiến cộng đồng, phi lợi nhuận, do tác giả Đặng Hoàng Giang và chuyên gia tâm lý Nguyễn Hà Thành khởi xướng, và được triển khai
Vườn Xả, một dự án phi lợi nhuận được đồng sáng lập bởi TS. Đặng Hoàng Giang, là một nơi chốn cho người lưu trú kết nối với bản thân, với người khác và với thiên nhiên.

Người đến Vườn cùng nhau học, đi chợ, nấu ăn, làm vườn, thiền, thảo luận về sách, sáng tạo nghệ thuật, để từ đó xây dựng sự vững chãi, yêu thương bản thân, củng cố sức khỏe tinh thần và làm mới niềm tin vào cuộc sống.

Quét mã QR
để tìm hiểu thêm về Vườn Xả 

Không phải là một khu nghỉ dưỡng, cũng chẳng phải nơi check-in sống ảo cho giới trẻ, Vườn Xả là một khối nhà đơn sơ phục vụ chỗ ăn ở tối giản cho người lưu trú, trong một khu vườn trù phú trên đất đỏ bazan Tây Nguyên ngập tràn nắng gió.
Người đến Vườn cùng nhau học, đi chợ, nấu ăn, làm vườn, thiền, thảo luận về sách, sáng tạo nghệ thuật, để từ đó xây dựng sự vững chãi, yêu thương bản thân, củng cố sức khỏe tinh thần và làm mới niềm tin vào cuộc sống.

Không phải là một khu nghỉ dưỡng, cũng chẳng phải nơi check-in sống ảo cho giới trẻ, Vườn Xả là một khối nhà đơn sơ phục vụ chỗ ăn ở tối giản cho người lưu trú, trong một khu vườn trù phú trên đất đỏ bazan Tây Nguyên ngập tràn nắng gió.
Đường dây nóng Ngày Mai là một sáng kiến cộng đồng, phi lợi nhuận, do tác giả Đặng Hoàng Giang và chuyên gia tâm lý Nguyễn Hà Thành khởi xướng năm 2021, và được triển khai bởi một nhóm tình nguyện viên tâm huyết. Đường dây nóng cung cấp dịch vụ sơ cứu tâm lý cho người trầm cảm và người đang trong khủng hoảng tâm lý. Bên cạnh đó, Ngày Mai mong muốn nâng cao nhận thức của xã hội về trầm cảm nói riêng và sức khoẻ tinh thần nói chung.

Về Vườn Xả và Ngày mai

Ngày mai là sáng kiến cộng đồng, phi lợi nhuận, do tác giả Đặng Hoàng Giang và chuyên gia tâm lý Nguyễn Hà Thành khởi xướng, và được triển khai

Quét mã QR
để tìm hiểu thêm về
Đường dây nóng Ngày Mai

Đường dây nóng Ngày Mai là một sáng kiến cộng đồng, phi lợi nhuận, do tác giả Đặng Hoàng Giang và chuyên gia tâm lý Nguyễn Hà Thành khởi xướng năm 2021, và được triển khai bởi 
một nhóm tình nguyện viên tâm huyết. Đường dây nóng cung cấp dịch vụ sơ cứu tâm lý cho người trầm cảm và người đang trong khủng hoảng tâm lý. Bên cạnh đó, Ngày Mai mong muốn nâng cao nhận thức của xã hội về trầm cảm nói riêng và sức khoẻ tinh thần nói chung.
Đường dây nóng Ngày Mai là một sáng kiến cộng đồng, phi lợi nhuận, do tác giả Đặng Hoàng Giang và chuyên gia tâm lý Nguyễn Hà Thành khởi xướng năm 2021, và được triển khai bởi một nhóm tình nguyện viên tâm huyết. Đường dây nóng cung cấp dịch vụ sơ cứu tâm lý cho người trầm cảm và người đang trong khủng hoảng tâm lý. Bên cạnh đó, Ngày Mai mong muốn nâng cao nhận thức của xã hội về trầm cảm nói riêng và sức khoẻ tinh thần nói chung.

©2022 Bản quyền thuộc về Sách Thiện Tri Thức

CÔNG TY XUẤT BẢN SÁCH THIỆN TRI THỨC

Địa chỉ: Số 141, ngõ 325 Kim Ngưu, Hai Bà Trưng, Hà Nội

Hotline: + 84328 033 988

Email: contact@thientrithuc.com.vn

Website: https://thientrithuc.com.vn

HỆ THỐNG PHÁT HÀNH